Co to jest skleroterapia i jak działa?
Skleroterapia to nowoczesna, niechirurgiczna metoda leczenia niewydolności żylnej, która zyskuje coraz większą popularność dzięki swojej skuteczności i minimalnej inwazyjności. Zabieg ten polega na zamknięciu zmienionych chorobowo naczyń krwionośnych, takich jak żylaki, żyły siateczkowate czy popularne „pajączki” (teleangiektazje), za pomocą specjalnych środków chemicznych, zwanych środkami obliterującymi. Celem skleroterapii jest doprowadzenie do obliteracji, czyli trwałego zarośnięcia nieprawidłowo funkcjonujących żył, co zapobiega dalszemu cofaniu się krwi i poprawia krążenie w kończynach dolnych. Jest to metoda ceniona zarówno za aspekty medyczne, jak i estetyczne, pozwalająca skutecznie pozbyć się nieestetycznych zmian na nogach.
Mechanizm działania skleroterapii
Podstawowy mechanizm działania skleroterapii opiera się na wywołaniu kontrolowanego stanu zapalnego wewnątrz naczynia krwionośnego. Lekarz, przy użyciu cienkiej igły, wstrzykuje do zmienionej chorobowo żyły specjalny preparat obliterujący. Substancja ta uszkadza wewnętrzną wyściółkę naczynia (śródbłonek), co inicjuje proces prowadzący do powstania skrzepliny, a następnie zwłóknienia i całkowitego zamknięcia światła żyły. Z czasem zamknięte naczynie jest stopniowo wchłaniane przez organizm, stając się niewidoczne. Skuteczność zabiegu zależy od rodzaju i wielkości leczonych naczyń, a także od zastosowanego preparatu.
Skleroterapia płynna czy piankowa?
Współczesna skleroterapia wykorzystuje dwie główne formy preparatów: płynną i piankową. Skleroterapia płynna jest zazwyczaj stosowana do zamykania bardzo drobnych naczyń, takich jak teleangiektazje i drobne żyły siateczkowate. Preparat w tej formie zapewnia precyzyjne działanie na niewielkie struktury. Natomiast skleroterapia piankowa, często określana jako pianka Tessariego, jest szczególnie polecana do leczenia większych żylaków, a także w przypadkach, gdy występują problemy z zastawkami żylnymi. Pianka, powstająca przez połączenie płynnego środka obliterującego z powietrzem lub dwutlenkiem węgla, charakteryzuje się większą gęstością i dłuższym czasem kontaktu ze ścianą naczynia, co zwiększa jej skuteczność w przypadku szerszych naczyń. Skuteczność skleroterapii piankowej w leczeniu żylaków szacuje się na wysokie 80-90% w dłuższej perspektywie.
Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu
Kiedy warto wykonać skleroterapię?
Skleroterapia jest rekomendowana w wielu przypadkach, gdy pojawiają się problemy z układem żylnym, wpływające zarówno na zdrowie, jak i estetykę nóg. Do najczęstszych wskazań do wykonania tego zabiegu należą:
* Żylaki kończyn dolnych: Dotyczy to zarówno większych, jak i mniejszych żylaków.
* Żyły siateczkowate: Są to drobne, poszerzone żyłki o niebieskawo-zielonym zabarwieniu, tworzące siateczkę na skórze.
* Teleangiektazje (pajączki): Bardzo cienkie, czerwone lub fioletowe naczynka krwionośne, widoczne na powierzchni skóry.
* Niewydolność żył odpiszczelowych i odstrzałkowych: Jest to częsta przyczyna powstawania żylaków.
* Niektóre rodzaje wad naczyniowych: W zależności od charakteru wady, skleroterapia może być skuteczną metodą leczenia.
* Pozostałości po innych metodach leczenia żylaków: Czasami skleroterapia jest stosowana jako zabieg uzupełniający.
Zabieg ten jest również wskazany u osób, które doświadczają objawów związanych z niewydolnością żylną, takich jak uczucie ciężkości nóg, obrzęki czy bóle.
Kto nie może poddać się zabiegowi?
Mimo wysokiego profilu bezpieczeństwa, skleroterapia nie jest zabiegiem dla każdego. Istnieje szereg przeciwwskazań, które uniemożliwiają lub czasowo wykluczają wykonanie zabiegu. Należą do nich:
* Ciąża i okres laktacji: Ze względów bezpieczeństwa, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny unikać skleroterapii.
* Uczulenie na środek obliterujący: Alergia na którykolwiek ze składników preparatu stosowanego do skleroterapii jest bezwzględnym przeciwwskazaniem.
* Aktywne stany zapalne i infekcje: Wszelkie infekcje, zwłaszcza w obrębie nóg, muszą zostać wyleczone przed przystąpieniem do zabiegu.
* Zakrzepica żył głębokich: Aktywna zakrzepica żył głębokich jest bezwzględnym przeciwwskazaniem.
* Choroby tkanki łącznej: Niektóre choroby układowe tkanki łącznej mogą stanowić przeciwwskazanie.
* Nowotwór: W przypadku aktywnego procesu nowotworowego, zabieg zazwyczaj nie jest przeprowadzany.
* Obrzęk chłonny: Stan ten może wpływać na proces gojenia i powodować komplikacje.
* Ciężkie choroby wątroby i nerek: Mogą wpływać na metabolizm i wydalanie środków obliterujących.
* Niewydolność tętnicza: W przypadku znacznego zwężenia tętnic, zabieg może być ryzykowny.
Przed podjęciem decyzji o zabiegu, lekarz zawsze przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny i badanie, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania.
Przebieg i przygotowanie do zabiegu
Jak wygląda przygotowanie do skleroterapii?
Odpowiednie przygotowanie do zabiegu skleroterapii jest kluczowe dla jego powodzenia i minimalizacji ryzyka powikłań. Zazwyczaj przed zabiegiem wykonywane jest badanie USG Doppler, które pozwala dokładnie ocenić stan żył, ich drożność oraz zidentyfikować wszystkie problematyczne obszary. Lekarz udzieli również szczegółowych instrukcji dotyczących postępowania przed zabiegiem. Należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach:
* Unikanie niektórych leków: Przed zabiegiem, zazwyczaj zaleca się odstawienie leków przeciwkrzepliwych (np. aspiryny, heparyny), chyba że lekarz zaleci inaczej ze względu na choroby współistniejące.
* Nawodnienie organizmu: W dniu zabiegu warto pić dużo wody.
* Higiena: Nogi powinny być czyste, bez balsamów czy olejków.
* Ubranie: Warto przyjść na zabieg w luźnym ubraniu, które nie będzie uciskać nóg.
* Posiłek: Zazwyczaj można spożywać lekki posiłek przed zabiegiem.
* Nie usuwanie owłosienia: Nie zaleca się golenia nóg bezpośrednio przed zabiegiem, aby uniknąć podrażnień skóry.
Przebieg zabiegu krok po kroku
Sam zabieg skleroterapii jest zazwyczaj krótki i dobrze tolerowany, a jego czas trwania wynosi zwykle od 15 do 30 minut, w zależności od rozległości leczonych zmian. Procedura może być wykonywana w znieczuleniu miejscowym, choć często nie jest ono konieczne ze względu na minimalny dyskomfort. Oto jak zazwyczaj przebiega zabieg:
1. Pozycja pacjenta: Pacjent zazwyczaj leży na leżance, z nogami lekko uniesionymi.
2. Dezynfekcja skóry: Obszar poddawany zabiegowi jest dokładnie dezynfekowany.
3. Wstrzyknięcie preparatu: Lekarz, używając cienkiej igły, wstrzykuje niewielką ilość preparatu obliterującego bezpośrednio do zmienionej chorobowo żyły. W przypadku skleroterapii piankowej, lekarz wcześniej przygotowuje piankę z preparatu.
4. Ucisk: Po wstrzyknięciu, lekarz może delikatnie ucisnąć miejsce wkłucia, a następnie nałożyć na kończynę uciskowy opatrunek lub pończochę.
5. Powtórzenie: Procedura jest powtarzana dla każdego zmienionego naczynia.
Po zakończeniu zabiegu, pacjent może odczuwać lekkie pieczenie lub mrowienie w miejscu wkłucia.
Zalecenia po zabiegu i możliwe powikłania
Co robić po skleroterapii? Kluczowe zalecenia
Okres pozabiegowy jest niezwykle ważny dla osiągnięcia optymalnych efektów skleroterapii i zapobiegania potencjalnym powikłaniom. Kluczowe zalecenia obejmują:
* Noszenie odzieży uciskowej: Jest to najważniejszy element rekonwalescencji. Zaleca się noszenie specjalnych pończoch uciskowych, podkolanówek lub rajstop przez okres od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy, w zależności od rozległości zabiegu i indywidualnych zaleceń lekarza. Zazwyczaj zaleca się noszenie ich przez około miesiąc, a w przypadku większych żylaków nawet do 6 miesięcy.
* Aktywność fizyczna: Po zabiegu zaleca się aktywny tryb życia, w tym codzienne spacery. Pomaga to w prawidłowym krążeniu i zapobiega powstawaniu zakrzepów.
* Unikanie długotrwałego stania lub siedzenia: W pierwszych dniach po zabiegu należy unikać długotrwałego pozostawania w jednej pozycji.
* Unikanie gorących kąpieli, sauny i solarium: Przez pewien czas po zabiegu należy unikać przegrzewania organizmu.
* Unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego: Intensywne ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza te obciążające nogi, powinny być ograniczone przez pierwsze dni po zabiegu.
* Unikanie ekspozycji na słońce: Bezpośrednie działanie promieni słonecznych na leczone obszary może prowadzić do przebarwień.
* Nawadnianie: Picie dużej ilości płynów jest zawsze korzystne.
Czy skleroterapia jest bezpieczna? Potencjalne powikłania
Skleroterapia jest generalnie uważana za bezpieczny i małoinwazyjny zabieg, który pozwala na szybki powrót do codziennych aktywności. Jednakże, jak każda procedura medyczna, niesie ze sobą pewne ryzyko wystąpienia powikłań, choć są one rzadkie, zwłaszcza gdy zabieg jest wykonywany przez doświadczonego specjalistę. Potencjalne powikłania mogą obejmować:
* Wstrząs uczuleniowy: Jest to rzadkie, ale poważne powikłanie alergiczne na środek obliterujący.
* Martwica tkanek: Może wystąpić w przypadku przedostania się preparatu poza naczynie krwionośne.
* Zapalenie żył: Może być wynikiem reakcji zapalnej na środek obliterujący.
* Zakrzepica żył głębokich: Jest to jedno z najpoważniejszych możliwych powikłań, choć bardzo rzadkie.
* Przebarwienia skórne: Mogą pojawić się w miejscu ostrzyknięcia i zazwyczaj znikają samoistnie po kilku miesiącach, choć w rzadkich przypadkach mogą być trwałe.
* Ból, obrzęk, zaczerwienienie: Mogą wystąpić w miejscu wkłucia i są zazwyczaj przejściowe.
* Niewłaściwe zamknięcie naczynia: Czasami może być konieczne powtórzenie zabiegu.
Ważne jest, aby pamiętać, że źle przeprowadzony zabieg może prowadzić do poważniejszych powikłań. Dlatego kluczowe jest wybór wykwalifikowanego i doświadczonego lekarza oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń pozabiegowych. Efekty zabiegu są zazwyczaj widoczne po kilku tygodniach, a pełny proces wchłaniania leczonych żylaków może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Dodaj komentarz